F&L-methode® voor de behandeling van dyslexie
Bij de behandeling van (ernstige) dyslexie zetten wij onder andere de F&L-methode® in. De F&L methode® staat voor Fonologische & Leerpsychologische methode en is in de afgelopen 30 jaar (door)ontwikkeld door de Stichting Taalhulp tot een zeer effectief behandelprogramma voor (ernstige) dyslexie en lees- en spellingproblemen.
Cognitieve taalkundige methode
De F&L methode is een cognitieve taalkundige methode voor lezen én spellen. In deze methode worden klanken gekoppeld aan een kleur, waardoor het lezen makkelijker wordt. Er zijn verschillende kleuren voor korte klanken, lange klanken, tweetekenklanken, stomme klinkers, medeklinkers en klanken als aai/ooi/oei en eeuw/ieuw/uw. Door de klanken in een woord te kleuren, wordt de woordstructuur zichtbaar en kan de klank makkelijker worden geïdentificeerd.
Als de leerling de kleur geel in een woord ziet, dan is meteen duidelijk dat het een lange klank (ee/aa/oo/uu) betreft en hoeft hij niet alle mogelijke klanken af te gaan om het woord te kunnen lezen. Door het kleuren (coderen) van de woorden, wordt de structuur van woorden en de Nederlandse taal in het algemeen zichtbaar en wordt de basis voor de spelling gelegd.
Klanklogica
De methode wordt een cognitieve/leerpsychologische methode genoemd omdat het uitgaat van de klanklogica en de leerling leert beredeneren hoe een woord gespeld moet worden. De regels zijn uiteraard niet anders dan in de reguliere spellingmethode, maar door uit te gaan van de klanklogica is de groep met uitzonderingen kleiner waardoor leerlingen meer woorden goed schrijven.
Effectieve behandeling dyslexie
De F&L-methode® is een effectieve en uitgebreide behandelmethode voor de specialistische* behandeling van lees- en spellingproblemen (niet alleen dyslexie), én kent ook een schoolversie. De schoolversie ‘Taal in Blokjes - (TiB)’ is een uitsnede van de F&L-methode® en wordt op steeds meer basisscholen gebruikt. Taal in Blokjes kan op verschillende manieren binnen school worden ingezet, bijvoorbeeld als preventieve methode bovenop de reguliere taalmethode in de onderbouw, of als remediërend programma voor leerlingen met een lees- en/of spellingachterstand die zorg op niveau 2 en niveau 3 krijgen. Wanneer een leerling en/of de leerkracht al bekend is met Taal in Blokjes, dan is het een logische stap om op zorgniveau 4 – bijvoorbeeld binnen de vergoede dyslexiezorg – de F&L-methode® in te zetten bij de dyslexiebehandeling. De behandeling kan dan veel effectiever worden ingezet.
* Behandeling onder supervisie van een hoofdbehandelaar: GZ-psycholoog, orthopedagoog-generalist of K&J psycholoog NIP.Onderzoek effectiviteit
De F&L-methode® en de schoolversie Taal in Blokjes zijn een aantal keer onderzocht op de effectiviteit. De resultaten van de onderzoeken zijn zeer positief. De leerlingen die meededen aan de onderzoeken lieten een grote vooruitgang zien met lezen en spelling. Meer informatie hierover vindt u ook in ons programma "Grip op dyslexie".
F& behandelsoftware
De F&L-methode® bestaat uit een uitgebreid softwareprogramma met meer dan 60 leermodules, een online oefenprogramma zodat ook thuis geoefend kan worden en diverse werkvormen en materialen. Naast het softwareprogramma wordt er ook gewerkt met werkbladen. Met behulp van de F&L-methode® wordt de lees- en spellingtraining systematisch en geïntegreerd in modules aangeboden.
Systematisch aanbod leerfases
In de methode worden verschillende deelvaardigheden van het lees- en spellingproces onderscheiden en geoefend. De leerfases worden systematisch aangeboden en zijn opgesplitst in op elkaar aansluitende en in moeilijkheidsgraad toenemende leerstappen. Zo wordt elke nieuwe vaardigheid eerst afzonderlijk geoefend en daarna gekoppeld aan eerder geleerde vaardigheden. Elke leerling stapt op zijn eigen niveau in maar doorloopt de modules daarna in de vastgestelde volgorde, met aandacht voor de individuele kenmerken.
De leerfases zijn als volgt:
- Fase 1: klankzuiver
- Fase 2: klankzuiver + bijna klankzuiver
- Fase 3: klankzuiver + bijna klankzuiver + klankregels
- Fase 4: klankzuiver + bijna klankzuiver + klankregels + grammaticale regels
- Fase 5: klankzuiver + bijna klankzuiver + klankregels + grammaticale regels + leenwoorden / koppeling regels
- Fase 6: klankzuiver + bijna klankzuiver + klankregels + grammaticale regels + leenwoorden / koppeling regels + visuele inprenting
Gebruik ondersteunende materialen
Met behulp van deze methode wordt de klanktekenkoppeling geoefend en wordt het inzicht in de woordstructuren (fonologische vaardigheden) vergroot. In eerste instantie worden de klanken en klankstructuren handelend gekoppeld aan gekleurde blokjes om zo via meerdere modaliteiten (zien, horen, doen) de vaardigheden die ten grondslag liggen aan het lezen en de spelling te oefenen en te verinnerlijken. Het letterlijk handelend aan elkaar zetten en/of lostrekken van een deelstructuur vanuit of tot een woord versterkt het woordbeeld en laat zien hoe de taal in elkaar zit en is opgebouwd. Naast de blokjes worden andere materialen ingezet om via meerdere modaliteiten de klank- en woordstructuren te oefenen met als doel deze te verinnerlijken. Denk daarbij aan magneetletters, springpleinen, digitale blokoefeningen waarbij klanken (auditief) worden gekoppeld aan letters/woorden (visueel), markeerstiften, klankkleurkaarten.
Bij met name oudere kinderen worden de blokken alleen in (de eerste fase) van de behandeling zelf gebruikt. Zij stappen sneller over op andere hulpmiddelen zoals arceerstiften en het markeren van alleen de moeilijkere deelstructuren. Buiten de behandelsetting werken leerlingen met klankkaarten als geheugensteuntje. Binnen de vaste opbouw van de modules worden de werkvormen en materialen afgestemd op de leeftijd en voorkeuren van de leerling.
Waarom is de F&L-methode® zo effectief?
De F&L-methode® gaat uit van ‘klanken’ en klankstructuur in de woorden van de Nederlandse taal. Daarnaast werkt de methode leerpsychologisch: leerstappen en denkprocessen worden inzichtelijk gemaakt. Door kleuren te geven aan de verschillende soorten klanken en door regelsymbolen te gebruiken, wordt de klank- en regelstructuur inzichtelijk gemaakt. Hiermee wordt het fonologisch bewustzijn gestimuleerd; een vaardigheid waar kinderen met dyslexie zwak op scoren.
Binnen de methode is een duidelijke klanklogica en duidelijke opbouw te vinden in de leerstappen. Daarnaast wordt uitgegaan van handelingsgericht leren. Door handelingsgericht te werken zijn de denkprocessen van de leerlingen zichtbaar in hun handelen waardoor snelle feedback mogelijk is. Tot slot kunnen er veel verschillende (waaronder digitale) werkvormen ingezet worden. De methode voldoet aan de werkzame principes bij de behandeling van dyslexie en de uitstraling en werkvormen spreekt kinderen erg aan.
Wilt u meer weten?
Wenst u meer informatie over de F&L methode, dan vindt u hier de contactinformatie van al onze praktijklocaties.